وزیر آموزش‌وپرورش در یک سخنرانی گفته که مهم‌ترین وظیفه‌اش ترویج فرهنگ نماز و قرآن و ایثار است و نماز باید دغدغه دانش‌آموزان شود. همچنین برای عملیاتی کردن این هدف ، «بخشنامۀ 12 ماده‌ای ترویج و توسعه فرهنگ نماز در وزارت آموزش‌وپرورش » صادر کرده. ما هم به‌نوبۀ خود، یکی از نمایشنامه‌های فولکلوریک را در قالب گفتگوی میان بچه‌ها و اولیا و معلمان با وزیر محترم آپدیت کردیم، باشد تا در گوشه‌ای از این عمل خداپسندانه شریک شویم:
دانش‌آموز: آقای کاظمی!
-بله
-خیلی ناظمی؟
-بله
-من کتاب می‌خوام
-ندارم
-واسه حساب می‌خوام
-ندارم
-من کلاس می‌خوام
-ابداً
-روی تراس می‌خوام
-ابداً
-کلاسات روشنه؟
-نه جونم
-حواست به منه؟
-نه جونم
-نمره‌م رو دیدی؟
-ها بله.
تو روم خندیدی؟
-ها بله
-با میانگین معدل 10 برای دانش‌آموزان دبیرستانی (شاگرد مذکور به علت پایین بودن سطح اطلاعات درسی، امکان یافتن عبارات هم قافیه را پیدا نکرده است-م)
-ها بله.
***
معلم بازنشسته: آقای کاظمی!
-بله
-من حقوق می‌خوام
-ندارم
-فقط یه چوغ می‌خوام
-ندارم
***
معلم: آقای کاظمی!
-دِ بگو
-امکانات کمه
-باشه
(دستیابی به ادامه دیالوگ فوق به علت مشکلات فنی و غیرفنی! ممکن نشد-م)
***
مادر دانش‌آموز: آقای کاظمی!
-بله
-کلاسا خرابه
-باشه
-دلامون کبابه
-باشه
-معلم نداری
-باشه
-شاگرد جا می‌ذاری (کنایه از اینکه به علت کمبود جا، ثبت‌نام نمی‌کنی-م)
-باشه
***
پدر دانش‌آموز: آقای کاظمی!
-بله
-کلاس فراوونه؟
-بله
-همه‌‌‌اش تو تهرونه؟
-بله
-شهریه‌‌اش گرونه؟
-بله
-آقای کاظمی!
-بله
-پس بگو چیکار کنیم؟
-وظیفه ما، ترویج فرهنگ نماز است و باید دغدغه دانش‌آموزان شود.
(دغدغه‌های لاهوتی و ناسوتی گروه نمایش که طی 45 سال گذشته تا ارتفاع قابل‌توجهی بالا رفته، با شنیدن این تعابیر همچنان اوج می‌گیرد و تا عرش اعلی بالا می‌رود و تماشاگران را گیج و خمار، همان پایین به حال خودشان رها می‌کند.)

... و وفاق در وفق ریشه دارد. تسمیه این لغت ازآن‌جهت کرده‌اند که فرد منتخب، بر وفق خواست ارباب قدرت به دامانش آویزد و سر تسلیم و رضا به‌پیش او آورد و منازعت با او نیاغازد که دنیا دو روز است و ارزش این حرفارو نداره و باید عارف بود و عارفانه زیست.
اخص وفاق که ملی‌اش نیز خوانند بر عرش نشاندن لابی‌گران و شکست‌خوردگان است که آن‌ها را بفرما زنند و روی سرشان حلوا-حلوا کنند و از هر چمن گلی زورچپان کنند و از خوان نعمت ائتلاف بهره دهند و در متابعت از آش شله‌قلمکار، به همه از سفره سهم خواهی پلاسی دهند و سهم شهنگان در آن گرد و قلمبه باشد. فی‌الفور سابقه نامزدهاب های وزارت و زعامت را هم شخم زنند و هر چه گفته و نوشته‌اند را غربال کنند و بر فرقشان کوبند و عبارات زشت و قبیحه‌ای چون شایسته‌سالاری و کارآمدی را باد هوا کنند و هرچه رعیت تناول آغازد که چی شنیدیم و چی شد، بدان التفات نکنند چندان‌که رعیت را گران آید که مگر مرض داشتیم رفتیم پای صندوق رأی و حرف‌های زشتی زند که متن وزین و سنگین حاضر را جای نبشتنش نیست.
زمره‌ای وفاق را مشبه با نفاق دانسته‌اند و حجت ایشان اینکه فرد را ارادت و اخلاص به ارباب قدرت چنان باشد که در راه وفاق، راه نفاق رود و وعده‌های الکی دهد
که شاعر فرماید:
مصرع:
ره چنان رو که قبلیا رفتند.
خواجه مصلح‌الدین طفیلی در رساله «مصباح الوفاقین» آورده: «ماذا اقول؟ الشبابی والصوتی یذهبون» که یعنی: «چی بگم من، جوونیم رفته، صِدام رفته دیگه و این موها را در آسیاب سفید نکردم و به مناسبات قدرت آگاهم و حرف، بی‌حرف» که قرائت دیگری است از ناگفته‌های مراحل انتخاب کارگزاران در حکومت‌های تاریخ بشریت و تن دادن به خواست اصحاب قدرت در راستای گور بابای رأی‌دهندگان. بیٌنۀ ما، این شعر مولاناست که ارتجالاً آن را از لسان پیروز انتخابات ریاست جمهوری دوران خود فرموده و مراحل انتخاب و رسیدن به وفاق ملی را به هیأتی غریب تئوریزه کرده است:
بیت:
نیست محرم تا بگویم بی نفاق، تن زدم و الله ‌اعلم بالوفاق
اینجاست که می‌بینیم شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی نیز خامه در کف گرفته و در وصف تصاحب کرسی‌های دولت، قاطبۀ رأی‌دهندگان به تغییر را از گرفتن دامن دولت که کنایه از دنبال کردن وعده‌های انتخاباتی مبنی بر انتخاب اصلح است بر حذر می‌دارد:
بیت:
کس نتواند گرفت دامنِ دولت به‌زور، کوشش‌ِ بی‌فایده است وَسمه بر ابرویِ کور
فتأمل...

self-depreciation (بر خود خندی) خود نقادی آلوده به استهزا و حتی تحقیر و تأسف است که برای ایجاد فضا و موقعیت طنز در آثار ادبی و هنری بکار می‌رود. از رهگذر استفاده از این شگرد است که آدم‌های اثر از خودشان فاصله انتقادی می‌گیرند و خود را در قالب آنچه نیچه «فاصله اندوه‌بار» می‌نامد تجربه می‌کنند: «از خود به درآید و از خود فاصله بگیرد و از بالا بر خود بخندد.» و درنتیجه به‌نوعی رابطه شناختی عمیق با فرد و جهان می‌رسند.
برای فصل‌نامۀ ایران نامگ ویژه ایرج پزشکزاد مقاله‌ای با عنوان «خنده بر خود در آینه آثار ایرج پزشکزاد» نوشتم و در آن با تمرکز بر دو اثر: ادب مرد به ز دولت اوست و دایی جان ناپلئون به بررسی استفاده پزشکزاد از این شگرد پرداختم. این شگرد در اولین اثر نقش رهایی و تسکین دارد و در دومی عمق می‌یابد و نگاهی درد شناسانه را بازتاب می‌دهد تا به کلیتی به نام فرهنگ ایرانی تسری یابد و نگاه آسیب شناسانه نویسنده را به زوایای زندگی جامعه ایرانی بازتاب ‌دهد. در حقیقت ذهن ایرانی در آینه خودخندی شخصیت‌های دایی جان ناپلئون خودش را می‌بیند و به خود وجودی‌اش می‌خندد.
ایران نامگ فصل‌نامۀ علمی-پژوهشی، مستقل و دوزبانۀ ایران‌شناسی است که در دانشگاه تورنتو منتشر می‌شود و اگر دوست داشتید می‌توانید این مقاله را از طریق لینک زیر دنبال کنید:
https://www.irannamag.com/article/%d8%ae%d9%86%d8%af%d9%87-%d8%a8%d8%b1-%d8%ae%d9%88%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%a2%d8%ab%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%ac-%d9%be%d8%b2%d8%b4%da%a9%d8%b2%d8%a7%d8%af/

(به سبک پیام‌های همراهی خواهانه مسئولانه!)

هم‌وطن! متأسفانه ما هرسال با پدیده‌ای به نام تابستان مواجه می‌شویم که خورشید به طرز بی‌رحمانه‌ای به زمین می‌تابد و هوا را گرم می‌کند. بخصوص در سال جاری که گنبد گرمایی، کره زمین را فراگرفته و به شکل توطئه آمیزی بجای دیگر نقاط دنیا، تماماً روی کشور پهناورمان متمرکز شده که هم‌وطنانمان را واداشته بی‌ملاحظه، از وسایل خنک‌کننده استفاده کنند و باعث قطع مکرر برق شوند و به شایعات بی‌اساسی چون وجود مدیران رانتی و فرسودگی تأسیسات برق‌رسانی و تحریم و امثاله به‌عنوان عوامل مهم کمبود برق دامن بزنند.
یادمان باشد که در هر بحرانی همیشه پای بی‌توجهی مردم در میان است. عزیزان! از اجداد غارنشینمان الهام بگیریم. آن‌ها بدون برق زندگی کردند و نمردند. تا قله راهی نیست. به‌زودی وقتی به آنجا رسیدیم می‌توانیم فارغ‌البال به‌عنوان ابرقدرت کهکشان راه شیری، بنشینیم و در حال زدن مشت محکم بر دهان دشمن، خودمان را باد بزنیم و خوش باشیم.
ما، در کنار هم توانسته‌ایم از بحران‌های زیادی عبور کنیم. اگر این چند ماه راهم تحمل‌کنیم، گنبد گرمایی را کم‌کم از اواخر فصل تابستان به عقب‌نشینی وادار می‌کنیم تا پس‌ازآن بتوانیم در فرایند قطع گاز، دوباره همدلی و همراهی خودمان را به نمایش بگذاریم.

پیدا کردن سوزن در انبار کاه اگرچه به امری محال می‌ماند ولی ازآنجاکه امر محال ممکن است، افراد زیر اگر با چنین پدیده‌ای روبرو شوند این‌طوری می‌کنند:

یک انقلابی: انبار را به جرم مخفی کردن سوزن بر سر ساکنانش خراب می‌کند و روی مخروبه‌ها یک انبار کاه جدید می‌سازد با این امید که سوزن را در آن پیدا کنند.

یک مدیر اقتصادی خصولتی: سوزن را پیش‌فروش می‌کند تا بعدها سر صبر دنبالش بگردند.

یک فعال اولترا اپوزیسیون: برای پیدا کردن سوزن تقاضای بمباران انبار کاه به همراه ساکنینش را تقدیم نهادهای بین‌المللی می‌کند.

یک فیلسوف: دنبال ماهیت و ذات سوزن و ارتباط ماهوی آن با مفهوم کاه می‌گردد.

یک فقیه: در بحارالانوار دنبال محل اختفای سوزن می‌گردد.

یک هنرمند: چشمانش را می‌بندد تا به درک شهودی در رابطه با محل گم‌شدن سوزن برسد.

یک روانشناس: در ضمیر ناخودآگاه نگهبان انبار کاه، دنبال سوزن می‌گردد.

یک عمل‌گرا: اعلام می‌کند که هنوز برای اظهارنظر در مورد سوزن و انبار کاه زود است. بستگی به رایزنی‌ها دارد.

یک سیاستمدار: اعلام می‌کند که خوشبختانه سوزن مزبور پیداشده و در محل امنی نگهداری می‌شود و مردم عزیزمان اصلاً نگران نباشند.

یک لیبرال: اعلام می‌کند که همه حق‌دارند دنبال سوزن مذکور بگردند. بنابراین از سوی مقامات، به اخلال در امر پیدا کردن سوزن در انبار کاه متهم می‌شود و مورد پیگرد قرار می‌گیرد.

یک استاد نوظهور دانشگاه: مشاوره یک مقاله تخصصی در زمینه «پارادایم سوزن شناسی در انبار کاه» را به دانشجویش پیشنهاد می‌کند و ارتقای رتبه می‌گیرد.

یک برنامه‌ریز بودجه: یک ردیف بودجه قلمبه برای «اندیشکده استراتژیک رهیافت هم‌اندیشی امر سوزن در انبار کاه» اختصاص می‌دهد.

یک مقام قضایی: 46875 نفر را به خاطر اعلام خبر گم‌شدن سوزن در انبار کاه و تشویش اذهان مورد پیگرد قرار می‌دهد.

یک کارگزار سیاست خارجی: با چینی‌ها برای پروژه «کشف سوزن از انبار کاه» قرارداد 25 ساله 50 هزارمیلیاردی می‌بندد.

یک شهردار: برای پیدا کردن سوزن، درخت‌های اطراف انبار کاه را قطع می‌کند و بجایش مسجد می‌سازد.

یک اولترا اصلاح‌طلب: از روزنه‌ای در انبار کاه دنبال سوزن می‌گردد بلکه پیدایش کند. اگر هم نشد، ایشالا دفعه بعد...

یک اولترا اپوزیسیون رضاجونم اینا: با پرچم جلو انبار کاه می‌ایستد و با دموکراتیک‌ترین شیوه هر کس را که برای یافتن سوزن به انبار نزدیک شود فحش ناموسی می‌دهد و کتک می‌زند.

یک دولت سایه: آفتابی می‌شود و جهاد تبیین و فرصت‌ها و برنامه‌ها را تا عمق بیخ راهبردی‌شان! گفتمان سازی می‌کند، آن‌طور که مخاطب زهره‌ترک می‌شود و دامن اولین رهگذر کنار انبار کاه را می‌گیرد و تا اطلاع ثانوی ول نمی‌کند.

یک پدرخوانده: در راستای انبار کاه، کودتای 28 مرداد را محکوم می‌کند و برای یافتن سوزن مذکور از روس‌ها کمک می‌خواهد.

یک‌ رسانه خیلی خیلی رسمی: خبر و متن اعتراف تعدادی کاه را منتشر می‌کند که از غربی‌ها پول گرفته‌اند تا سوزن را بین خودشان مخفی کنند.

یک اصولگرای بامرام: خانواده و دوست و فامیل را در مناصب کلیدی می‌نشاند بلکه فرجی بشود و سوزن از انبار کاه بیرون بیاید، انشالله.