self-depreciation (بر خود خندی) خود نقادی آلوده به استهزا و حتی تحقیر و تأسف است که برای ایجاد فضا و موقعیت طنز در آثار ادبی و هنری بکار می‌رود. از رهگذر استفاده از این شگرد است که آدم‌های اثر از خودشان فاصله انتقادی می‌گیرند و خود را در قالب آنچه نیچه «فاصله اندوه‌بار» می‌نامد تجربه می‌کنند: «از خود به درآید و از خود فاصله بگیرد و از بالا بر خود بخندد.» و درنتیجه به‌نوعی رابطه شناختی عمیق با فرد و جهان می‌رسند.
برای فصل‌نامۀ ایران نامگ ویژه ایرج پزشکزاد مقاله‌ای با عنوان «خنده بر خود در آینه آثار ایرج پزشکزاد» نوشتم و در آن با تمرکز بر دو اثر: ادب مرد به ز دولت اوست و دایی جان ناپلئون به بررسی استفاده پزشکزاد از این شگرد پرداختم. این شگرد در اولین اثر نقش رهایی و تسکین دارد و در دومی عمق می‌یابد و نگاهی درد شناسانه را بازتاب می‌دهد تا به کلیتی به نام فرهنگ ایرانی تسری یابد و نگاه آسیب شناسانه نویسنده را به زوایای زندگی جامعه ایرانی بازتاب دهد. در حقیقت ذهن ایرانی در آینه خودخندی شخصیت‌های دایی جان ناپلئون خودش را می‌بیند و به خود وجودی‌اش می‌خندد.
ایران نامگ فصل‌نامۀ علمی-پژوهشی، مستقل و دوزبانۀ ایران‌شناسی است که در دانشگاه تورنتو منتشر می‌شود و اگر دوست داشتید می‌توانید این مقاله را از طریق لینک زیر دنبال کنید:
https://www.irannamag.com/article/%d8%ae%d9%86%d8%af%d9%87-%d8%a8%d8%b1-%d8%ae%d9%88%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%a2%d8%ab%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%ac-%d9%be%d8%b2%d8%b4%da%a9%d8%b2%d8%a7%d8%af/
