این مطلب را به در پاسخ به سوال سالنامۀ شرق که :"مهم‌ترین کنش‌های اجتماعی در سال گذشته از نظر شما چه بود" نوشتم.
بسیاری از کنش‌های اجتماعی سال، حول اسامی می گردید: از لیونل مسی و لیما و بنجامین ویلیامز(داور مسابقه ایران و عراق) در فضای مجازی گرفته تا مرتضی پاشایی در فضای مجازی و حقیقی. کنشگران ِ عمدتا جوان، گاه با خشم، گاه با اندوه و گاه با دلواپسی به سراغ سوژه ها رفتند و موج ایجاد کردند، تا جایی که مسئولین رسمی و غیر رسمی را به واکنش و ناظران آگاه و نیمه‌آگاه را به تعجب واداشتند. حساب پاشایی البته جدا بود: کنش اجتماعی علاقمندان بی‌شمار او در فضای حقیقی و مجازی، بازتابی از تکثر اجتماعی واعتراضی نرم و مبتنی بر پیش روی آرام برای رویکرد به سبک‌های متفاوت زندگی را به نمایش گذاشت، ولی در وقایع مربوط به لیما و مسی و بنجامین ویلیامز و امثاله، نوعی رفتار اجتماعی مبتنی بر هنجارگریزی مشاهده شد. فصل مشترک تمام این رخدادها، فراموشی متن و غلبۀ حاشیه بر آن بود و طنز، تا آنجا که سوژه اقتضا می‌کرد، جزو لاینفک این حاشیه سازی و حاشیه پردازی، و گریز از متن ودرآمیخته با هنجارگریزی‌ بود. از این‌روبیراه نیست اگر طنز را مؤلفۀ اکثر کنش های اجتماعی سال گذشته در فضای مجازی و حقیقی بدانیم، و در پی هر اتفاقی، شاهد آغاز به تولید انبوه کارخانۀ جوک سازی طنزپردازان بی‌نام‌ونشان در فضای مجازی و حقیقی باشیم. مؤلفه ای که اتفاقاً بیش از هر چیز افراد را نشانه رفت تا همگام با قداست‌زدایی از دیدگاه‌ها، از نام‌ها نیز اسطوره زدایی کند. جملات قصار بی‌ربط را در دهان بزرگان سیاست وعلم و فکر گذاشت و هم‌چنان از زبان شریعتی و پناهی و دیگران نوشت و حتی از این خوان نعمت، لقمان حکیم را نیز بی نصیب نگذاشت! تا آن‌جا که ورود این قالب طنز به برخی خطوط قرمز، به بروز شایعۀ فیلتر شدن نرم افزار وایبر در شبکۀ ارتباطی موبایلی کشور انجامید. این اسطوره‌زدایی از شخصیت‌ها گاه رنگ اسطوره‌ستیزی داشت و واکنشی اعتراضی از سوی نسل جوان علیه هنجارهای رسمی بود، گاه به نظر می‌رسید برخاسته از یک شوخی ساده و فاقد هیچ نیت نقادانه‌ای باشد و گاه وقتی رنگ گذر ازبرخی خطوط قرمز و حرمت شکنی به خود گرفت، احتمال دخالت جریانهای خاص بیرون از دایرۀ عمل کاربران در آن رفت. ولی در هر حال، ویژگی آن، فراگیری‌اش بود. فراگیری پدیده طنز و جوک سازی نشان از عزم ملی ما برای خندیدن به دنیا و مافیها داشته و دارد! گویی عادت کرده‌ایم همه چیزرا از دریچۀ طنز ببینیم وبه جای کنش اجتماعی موثر، به آن بخندیم. به مجرد وقوع یک رخداد، موجی از شوخی های مختلف ردو بدل کنیم تا جایی که موضوع اصلی از یاد برود. ما ایرانیها مردم شوخ طبعی هستیم و در طی قرن‌ها قرار گرفتن در معرض تاخت و تاز و تهاجم اقوام وملل در لحظاتی که راه برای هرگونه تنفسی بسته بود و احساس فشار و خفقان جان را به ستوه می آورد، در سایۀ طنز کمی استراحت کردیم و فشار را تاب آوردیم، که حاصل آن میراث غنی‌ای از طنز در ادبیات کلاسیک فارسی است. ما این میراث ادبی را در طی یک کنش اجتماعی! به شوخی های هجوآمیز رسانه‌های مجازی فرو کاستیم. آن‌چه در سال گذشته رخ داد، تداوم بخش این حرکت در عرصۀ طنز بود، هر چند باید اذعان داشت که در سایۀ این دموکراسی دیجیتالی، مجالی نیز برای آزمایشگری و تکثر و تنوع درنگاه طنزآمیز به سوژه ها فراهم شد، که در قیاس با هجو تیز و تند و هنجارشکن، کمتر دیده و یا خوانده شد. در این میان افق آینده نیز مشخص است، هر چند در صورت تداوم گسست نسلی و نیز گسست فرهنگی میان فرهنگ رسمی و غیر رسمی، این افق مشخص، چندان روشن به نظر نمی‌رسد...